
Laboratuvarlar, bilimsel araştırmaların, deneylerin ve analizlerin gerçekleştirildiği özel ortamlardır. Bu ortamlarda güvenli ve verimli bir şekilde çalışmak için çeşitli laboratuvar malzemeleri kullanılır. Bu malzemelerin her biri, belirli bir amaca hizmet eden teknik özelliklere sahiptir. Genel olarak, en sık kullanılan laboratuvar malzemeleri isimlerini, kullanım alanlarını ve fonksiyonlarını detaylı şekilde ele alacağız.
1. Temel Laboratuvar Cam Malzemeleri
Cam malzemeler, laboratuvarlarda sıklıkla kullanılan ve genellikle ısıya dayanıklı borosilikat camdan üretilen araçlardır. İşte en yaygın cam laboratuvar malzemeleri isimleri:
1.1 Beherglas (Beher)
Beherglas, silindirik şekilli, düz tabanlı bir cam kaptır. Genellikle sıvıların karıştırılması, ısıtılması ve ölçülmesi amacıyla kullanılır. Üzerinde yaklaşık hacim değerleri bulunur.
1.2 Erlenmayer
Konik şekilde olan bu cam malzeme, sıvıların çalkalanması ve ısıtılması için idealdir. Dar ağzı sayesinde sıçrama riski düşüktür. Kimya laboratuvarlarında titrasyon işlemlerinde sıkça kullanılır.
1.3 Mezür
Sıvı hacimlerini daha hassas şekilde ölçmek için kullanılan silindirik cam tüptür. Alt kısmı düz, üst kısmı açık ve üzerinde mililitre (mL) ölçekleri bulunur.
1.4 Pipet
Pipet, küçük hacimli sıvıların hassas bir şekilde aktarılmasını sağlayan cam ya da plastik araçlardır. Otomatik ve manuel çeşitleri mevcuttur. Ölçülü (ölçekli) ve ölçüsüz pipet türleri bulunur.
1.5 Baget
Karıştırma işlemlerinde kullanılan ince, uzun cam çubuktur. Kimyasal çözeltilerin homojen hale getirilmesinde rol oynar.
2. Isı ve Reaksiyon Malzemeleri
Laboratuvarlarda ısıtma, kaynatma ya da kimyasal reaksiyonlar için özel ekipmanlar gereklidir.
2.1 Isıtıcı (Hot Plate)
Elektrikli bir cihaz olan ısıtıcılar, beher veya erlenmayer gibi cam kapların altına yerleştirilerek sıvıların ısıtılmasını sağlar.
2.2 Bunzen Beki
Gazla çalışan, açık alev sağlayan bir ısı kaynağıdır. Mikrobiyolojik laboratuvarlarda sterilizasyon işlemlerinde sıkça kullanılır.
2.3 Kapsül
Katı kimyasalların yüksek sıcaklıklarda ısıtılması veya kül haline getirilmesi için kullanılan küçük seramik kaplardır.
2.4 Deney Tüpü (Test Tüpü)
Küçük hacimli deneylerin gerçekleştirildiği cam tüplerdir. Isıtma, reaksiyon ya da gözlem işlemlerinde kullanılır.
3. Ölçüm ve Tartım Araçları
Laboratuvarlarda doğru ve hassas ölçüm yapmak, deney sonuçlarının güvenilirliği açısından büyük önem taşır.
3.1 Terazi
Analitik ve hassas teraziler, katı ve sıvı maddelerin gram ya da miligram cinsinden ağırlığını ölçmek için kullanılır.
3.2 Termometre
Çözelti ya da ortam sıcaklığını ölçmek amacıyla kullanılan, genellikle civalı ya da dijital göstergeli bir alettir.
3.3 pH Metre
Bir çözeltinin asidik ya da bazik özelliklerini ölçen elektronik cihazdır. pH değeri, birçok biyolojik ve kimyasal deneyde önemli bir parametredir.
4. Destekleyici Malzemeler ve Aksesuarlar
Bazı laboratuvar araçları doğrudan deney yapılmasında değil, diğer ekipmanların desteklenmesi ya da güvenliğin sağlanmasında rol oynar.
4.4 Ayırma Hunisi
5.1 Petri Kabı
Mikroorganizmaların kültür ortamında çoğaltılması için kullanılan yuvarlak, düz kaplardır. Genellikle besiyeri (agar) ile doldurulur.
Mikroskopta inceleme yapılacak örneklerin yerleştirildiği cam plak (lam) ve üzerini örten ince cam tabaka (lamel).
5.3 İnkübatör
Mikroorganizmaların çoğalması için sabit sıcaklıkta ortam sağlayan cihazdır. Sıklıkla 35–37°C arasında çalışır.
5.4 Otoklav
Laboratuvar malzemelerinin yüksek basınç ve sıcaklıkta steril edilmesini sağlayan cihazdır. Özellikle mikrobiyoloji laboratuvarlarında hijyen açısından büyük öneme sahiptir.
6. Laboratuvar Güvenlik Malzemeleri